Dit langgerekt stelsel van slenken loopt van Syrië tot Mozambique over een totale lengte van 6400 km. De slenk varieert in breedte van 30 tot 100 km en in diepte van enkele honderden tot zelfs duizenden meters.
Dit wordt een rift genoemd, omdat dit een gebied is waar tektonische platen uit elkaar bewegen.
Oost-Afrika maakt onderdeel uit van de continentale Afrikaanse plaat, maar is op dit moment aan het splitsen in 2 platen. Er ontstaat de Nubische plaat in het westen en de Somalische plaat in het oosten.
Omdat de rif vallei doorloopt in de Rode Zee tot aan Syrië, wordt ook de Arabische plaat tot het divergerende systeem gerekend.
Een systeem waarbij drie tektonische platen uit elkaar bewegen wordt een triple junction genoemd.
Dit de enige plaats op aarde is waar actieve rif vorming in een continentale plaat plaatsvindt.
Het noordelijke deel van de slenkenzone vormt de vallei van de Jordaan, die verder zuidwaarts stroomt door de Zee van Galilea in Israël naar de Dode Zee.
Verder zuidwaarts is de slenkenzone bezet door de Wadi Araba, de Golf van Akaba en de Rode Zee.
Aan het zuidelijke eind van de Rode Zee merkt men een splitsing op. De Golf van Aden is een oostwaartse voortzetting van de rift. Vanaf hier loopt de rift verder als een MID-oceanische rug van de Indische Oceaan.
In zuidwestelijke richting gaat de vallei verder onder de naam 'De Grote Rif vallei', die de oude Ethiopische hooglanden in tweeën deelt. In oostelijk Afrika splitst de vallei zich in tweeën: de Westelijke Rift en de Oostelijke Rift.
Langs de Westelijke Rift liggen enkele van de grootste bergen van Afrika en ook meren. Deze meren behoren tot de diepste ter wereld, met als diepste punt 1470 meter diep in het Tanganyika-meer en het Malawimeer.
Het Victoriameer is het op een na grootste meer ter wereld. Het behoort bij de Grote Slenk, hoewel het eigenlijk tussen de twee armen ligt.
Bij de breukzone blijft de rif zone uit elkaar bewegen, waarbij de vallei kan worden opgevuld met water. Er ontstaat een smal oceanisch bekken, dat steeds breder groeit. Hierdoor kan een nieuwe oceaan ontstaan.
